Pokuta (Atonement) 2007

Reżyseria: Joe Wright

Rozpoczyna się opowieść. Zbliżenie kamery na miniaturę majestatycznego domu Tallis’ów w pokoju młodej pisarki Briony oraz słyszany już na samym początku stukot maszyny zapowiada pewien rozwój wydarzeń w tym miejscu. Rozpoczyna się historia, którą pisze życie, jednakże to osoba wystukująca tekst na maszynie ma w swoim udziale największy wpływ na losy wszystkich jej bohaterów.


Dreszcz emocji powoduje muzyka Dario Mariannelli’ego - zwiastująca dramat, który wkrótce się wydarzy i faktycznie akcja w filmie toczy się w taki sposób, że w miarę jej rozwoju widzimy coraz większy tragizm praktycznie wszystkich postaci.

Pomimo mroczności tej historii wchodzimy w niezwykły nastrój świata przedstawionego, który został zbudowany na zasadzie gry świateł, wspaniałych ujęć krajobrazu, kolorystykę obrazu oraz poprzez efekty dźwiękowe, które w korelacji ze sobą powodują, że razem z bohaterami odczuwamy upalne popołudnie.. chłód nocy.. czy wilgoć morskiej bryzy.

Całość akcji koncentruje się na trójce bohaterów, a mianowicie 13-letniej Briony (Saoirse Ronan), jej starszej siostrze Cecilii (Keira Knightley) i Robbie'm (James McAvoy)- synu służącej w domu Tallis’ów, zakochanym z wzajemnością w Cecilii. Dramat zaczyna się wtedy, kiedy Briony niegdyś kochająca dziecięcą miłością Robby’ego podgląda pewne sceny z udziałem zakochanych i dopisuje do nich dialog wykorzystując swoją bujną wyobraźnię. Punktem kulminacyjnym jest moment, kiedy Briony czyta list Robbie'go do Cecilii, którego oczy dziecka nigdy nie powinny zobaczyć, gdyż zawarte w nim treści mogłyby zostać odczytanie dwuznacznie. Briony dopuściła się naruszenia tajemnicy korespondencji i poprzez odebranie w niewłaściwy sposób słów w liście zobaczyła w Robby’m zagrożenie dla własnej siostry, czego dopełnieniem była scena w bibliotece. Kiedy doszło do gwałtu na ich kuzynce Loli (Juno Temple), to on poprzez jej oskarżenia stał się głównym podejrzanym, a następnie przez krzywdzące zeznania dostał się do więzienia, by wraz z wybuchem wojny zostać powziętym do wojska i w konsekwencji ruszyć na front. 

Cecilia pogrążona w rozpaczy podjęła pracę pielęgniarki. Podobnie uczyniła osiemnastoletnia już Briony (Romola Garai), która w miarę dorastania zrozumiała swój błąd. Chcąc oczyścić się w pewien sposób z winy również poświęciła się pracy w szpitalu. Sama wyznaczyła sobie taką pokutę. Cecilia szczerze znienawidziła siostrę za jej postępek, który nieodwracalnie zmienił jej życie.

Briony zaczęła pisać tę opowieść, jako młoda dziewczyna, a skończyła jako świadoma zbliżającej się śmierci uznana pisarka (Vanessa Redgrave). Była to więc zarazem jej pierwsza i ostatnia książka. Dzieło życia, w którym nie zawarła jednak całej prawdy o tym, co finalnie stało się z bohaterami, którzy w wyniku wojny stracili życie. To był również rodzaj zadośćuczynienia i pokuty. Była świadoma, że przez nią Cecilia i Robbie nigdy nie mogli być razem, więc chociaż poprzez powieść chciała ich końcu połączyć, by cała ta historia zakończyła się szczęśliwie.

Widzimy więc, że film ten to nie tylko historia kochanków, ale również dramat artysty, dla którego sztuka to sposób na życie, które może być źródłem nieszczęść a jednocześnie stanowić wybawienie. Główna bohaterka Briony poświęciła swe życie pisaniu, sile tworzenia, w której cel uświęca środki, lecz artysta musi dźwigać brzemię winy, które spoczywa na jego barkach.

Nie odebrałam tego filmu jedynie jako historii o wielkiej nieszczęśliwej miłości, ale rodzaj spojrzenia na życie. Po obejrzeniu dzieła Wrighta, nie mogę oprzeć się wrażeniu, które przeradza się w myśl, że ktoś za nas pisze historię naszego życia, niekoniecznie Opatrzność, ale przypadkowe, napotykane przez nas osoby. To nie my zawsze decydujemy, co się za chwilę wydarzy. Jest to prawda wydawałoby się oczywista, jednakże po całkowitym jej uświadomieniu sobie odrobinę przerażająca…

Inteligentny i obfitujący w wiele doznań artystycznych film, który pomimo formy melodramatu przekazuje wiele mądrości życiowych na tle filozoficznym.